Bạn có thể có hệ thống giao dịch tuyệt vời nhất trên hành tinh. Nhưng nếu tâm lý của bạn không ổn, thì đến một lúc nào đó, việc giao dịch của bạn sẽ rối tung lên.
Rất nhiều người đánh giá cao tầm quan trọng của trí óc con người trong giao dịch và đầu tư. Thật vậy, nếu bạn nhận được bất kỳ loại hình giáo dục nào về trading, nó có thể sẽ bao gồm một hoặc hai học phần về tâm lý học.
Thế nhưng tại sao sau đó rất ít trader áp dụng điều này vào thực tế?
Theo kinh nghiệm của tôi, các trader có xu hướng chú trọng đến các yếu tố kỹ thuật trong giao dịch của họ. Họ dành hàng giờ để nghiên cứu các nguyên tắc cơ bản, xem xét biểu đồ, đánh giá các indicator, xem xét hành động giá, backtesting hoặc forward testing các hệ thống, v.v.
Điều trớ trêu là chính những người này sẽ khẳng định rằng tâm lý là yếu tố quan trọng nhất để thành công với tư cách là một trader. Nhưng sau đó tự mình bỏ qua điều này!
Để giải quyết vấn đề này, tôi muốn mô tả những gì tôi tin là những đặc điểm tính cách chính tạo nên những trader giỏi.
Bạn có thể thấy bạn sở hữu nhiều trong số này, đó là một khởi đầu tuyệt vời. Nhưng ngay cả khi bạn không sở hữu thì điều đó không có nghĩa là bạn không thể thành công. Mà nó có nghĩa là bạn sẽ cần phải cẩn thận hơn khi hoạt động trên thị trường. Bạn sẽ cần phải biết về các thiên kiến tự nhiên của mình để có thể đề phòng chúng.
Mặc dù bài viết này tập trung vào các đặc điểm tính cách cho giao dịch ngắn hạn, nhưng bạn sẽ thấy nhiều điểm trong số này cũng áp dụng cho đầu tư dài hạn.
1. Tập trung vào quy trình – để chuẩn hóa cách bạn vận hành
Các nhà giao dịch và nhà đầu tư giỏi nhất mà tôi biết luôn tuân theo một quy trình siêu rõ ràng. Họ hoan nghênh cấu trúc này. Họ có một tiêu chuẩn mà họ phải tuân theo. Vâng, họ có thể thích ứng theo thời gian, nhưng chỉ theo cách có kiểm soát và được cung cấp thông tin.
Quy trình tiêu chuẩn có thể dựa trên một số yếu tố khác nhau: nó có thể là tập hợp các chỉ báo bạn sử dụng để thực hiện phân tích kỹ thuật; nó có thể là tần suất bạn tìm kiếm các giao dịch; nó có thể là cách bạn phân tích các nguyên tắc cơ bản của cổ phiếu; nó có thể là cách tiếp cận quản lý rủi ro và tiền bạc của bạn (ví dụ: cách bạn định cỡ các vị thế); hoặc nó có thể là cách bạn đặt điểm dừng lỗ và giới hạn lợi nhuận mục tiêu; và hơn thế nữa.
Ở một mức độ nào đó, tiêu chuẩn của bạn là gì không quan trọng, miễn là bạn có cho mình một tiêu chuẩn là được. Tiêu chuẩn hóa là một trong những nguyên lý của giao dịch hiệu quả.
Nếu không có yếu tố này, thì việc áp dụng tất cả các điểm dưới đây trở nên khó đạt được hơn. Đặc biệt, việc kỷ luật sẽ trở nên khó hơn. Làm sao bạn có thể áp dụng kỷ luật nếu bạn không có một bộ quy tắc để tuân theo?
2. Kỷ luật – để tuân theo cách tiếp cận bạn đã chọn
Khi bạn đã có sẵn một hệ thống hoặc phương pháp tiếp cận, kỷ luật là thứ giúp bạn áp dụng điều đó một cách nhất quán. Nếu bạn không có tiêu chuẩn thì việc này khó hơn rất nhiều. Điều này là do việc đánh giá sẽ khó hơn nhiều khi bạn đã chệch hướng khỏi chuẩn mực của mình.
Trong trading, một trong những kẻ thù lớn nhất của kỷ luật là FOMO (Nỗi sợ bỏ lỡ).
Rất khó để không bị lôi kéo vào các giao dịch FOMO (tôi biết điều này từ kinh nghiệm cá nhân mình), nhưng bạn phải cố gắng bỏ qua những gì mọi người đang làm và tập trung vào giao dịch của bạn. Nếu bạn bỏ lỡ, hãy thoải mái vì bạn đang tuân thủ các quy tắc của mình.
3. Kiên nhẫn – để tránh xa thị trường
Theo thời gian, tất cả chúng ta đều bị ngứa tay ngứa chân khi không giao dịch.
Tôi hiểu mà. Tôi thực hiện hầu hết các phân tích giao dịch của mình bằng cách sử dụng khung thời gian Daily. Nó phù hợp với lối sống của tôi. Như vậy, điều này có nghĩa là tôi thường có thể đi vài ngày (thậm chí vài tuần) mà không có tín hiệu vào lệnh.
Chắc chắn sẽ thú vị hơn khi “tham gia” một giao dịch, xem giá tăng hoặc giảm và lợi nhuận được tích lũy (chúng ta cứ hy vọng vậy đi!). Tuy nhiên, một phần của tính kỷ luật là cần có sự kiên nhẫn.
Có người từng nói với tôi rằng “hãy để thị trường tìm đến với bạn”. Đừng theo đuổi những cú trade mà bạn không có cớ để vào lệnh.
Sự kiên nhẫn cũng áp dụng cho việc học cách giao dịch và xây dựng hệ thống của bạn. Điều này có thể mất nhiều thời gian, thậm chí là nhiều năm để xây dựng kinh nghiệm cần thiết để thành công.
Tìm kiếm các con đường tắt là bản chất của con người. Những “mẹo hay” trên các trang blog về trading chính là điều tồi tệ nhất cho vấn đề này. Chúng tạo ra sự cám dỗ để không thực hiện nghiên cứu của riêng bạn. Chúng cung cấp cho bạn quyền hưởng lợi từ thành quả của những người khác. Và khi làm như vậy, bạn sẽ đổ lỗi người khác nếu giao dịch không đi đúng hướng!
4. Khả năng phục hồi – đối mặt với những tổn thất không thể tránh khỏi
Hãy chấp nhận một thực tế rằng: Bạn sẽ bị thua lỗ khi giao dịch. Thua lỗ là một thực tế của cuộc sống trading.
Không có một trader nào có thể hoạt động với tỷ lệ thắng 100%, bất kể họ có thể nói gì với bạn.
Bạn cần chuẩn bị tinh thần để có thể chấp nhận không phải một mà là một chuỗi các tổn thất. Theo thống kê, những chuỗi thua này nhất định sẽ xảy ra theo thời gian. Bạn sẽ thấy tài khoản của mình ở trạng thái drawdown. Đây chính là nguyên nhân khiến nhiều trader bỏ cuộc.
Tuy nhiên, bạn cần phải có khả năng chấp nhận chúng và tiếp tục hành trình. Hãy an ủi rằng, miễn là bạn tin tưởng vào hệ thống của mình, thì quy luật xác suất cuối cùng sẽ đứng về phía bạn.
Phản ứng tồi tệ nhất trước một chuỗi thua lỗ chính là loại bỏ hệ thống của bạn và bắt đầu cố gắng theo đuổi thua lỗ, hoặc tệ hơn là phá vỡ các quy tắc quản lý rủi ro của bạn để thực hiện giao dịch kiểu ăn may một mất một còn. Đó là con đường dẫn đến nhiều đau đớn hơn!
Điều này không có nghĩa là bạn không được phép bực mình mỗi khi bạn thua lỗ. Tôi vẫn giận tím người hoài đấy thôi! Nhưng tôi không cho phép nó kiểm soát những gì tôi làm tiếp theo. Hãy ghi nhận nó, đối mặt với nó và bước tiếp.
5. Thiên hướng ham học hỏi – để trở nên giỏi hơn
Đây thực sự là một đặc điểm tính cách không chỉ giúp cho giao dịch của bạn, mà cả cuộc sống của bạn, cũng trở nên tốt hơn.
Ý tôi là, người có khả năng phát hiện ra các vấn đề, nhận ra chúng và áp dụng phương pháp tiếp cận có cấu trúc để khắc phục chúng sẽ thuận lợi hơn trong sự nghiệp trading. Một lần nữa, việc có một tiêu chuẩn sẽ giúp việc giải quyết vấn đề trở nên dễ dàng hơn rất nhiều.
Một thiên hướng ham học hỏi cũng hữu ích khi thu nạp kiến thức về các thị trường khác nhau, như chứng khoán, Forex, crypto, CFD…
Việc tìm hiểu một số thị trường mới này có nghĩa là bạn có thể mở ra một thế giới cơ hội giao dịch mới. Chỉ cần đảm bảo rằng bạn nắm vững những điều cơ bản trước tiên!
Lời kết
Bài viết này có thể bị coi là tiêu cực hoặc thuyết giáo nhưng đó không phải là ý định của tôi. Mục đích của bài viết là để đảm bảo rằng mọi người được mở rộng tầm mắt và có thể nhận ra những hành vi này ở bản thân họ. Điều đó sẽ chỉ giúp bạn trở thành một trader giỏi hơn.
Bản thân việc sở hữu những đặc điểm này sẽ không khiến bạn trở thành một trader giỏi. Bạn vẫn cần một hệ thống, cách tiếp cận tốt và đặc biệt là một chiến lược quản lý rủi ro vững chắc. Nhưng chúng là một nền tảng tốt để xây dựng.
Ngoài ra, đừng thất vọng nếu bạn nghĩ rằng những đặc điểm trên không đại diện cho bạn.
Vấn đề là bạn cần phải hòa hợp với tính cách và khuyết điểm của chính mình. Làm như vậy sẽ giúp bạn nhận ra điểm yếu của mình hoặc khi nào bạn có thể sắp mắc sai lầm. Và nếu bạn có thể nhận diện được điều đó, bạn có khả năng sẽ thực hiện những hành động có chủ ý để giảm thiểu thiệt hại cho bản thân.
